Dao mèo – Dao đi rừng Phúc Sen
Dao mèo là tên gọi loại dao đặc trưng của người dân tộc H’mông. Đây là biểu tượng không thể thiếu trong cuộc sống của người dân tộc Mông nói riêng và đồng bào dân tộc vùng Tây Bắc nói chung.
Vì sao là dao mèo?
Dân tộc Mông (H’mông) còn có tên gọi khác là dân tộc Mèo, nên dao truyền thống của họ được gọi như vậy. Cũng may, gọi là dao mông thì nghe có vẻ không hay cho lắm các bác ạ. Dân tộc Mông đứng top 6 về dân số trong bảng các dân tộc tại Việt Nam. Dân số của họ lên tới hơn 1 triệu người, cư trú tập trung tại các tỉnh dọc biên giới Việt – Trung và Việt – Lào. Họ thường sinh sống tại độ cao trên 800m so với mực nước biển.
Vì sống ở vùng cao nên việc vượt núi, băng rừng vốn đã gắn liền với cuộc sống của họ. Dao mèo đóng vai trò là dao đi rừng cận thân của người Mông. Dao có thể sử dụng để phát bụi, chặt cây, xẻ thịt thú rừng và nhiều việc khác. Không chỉ có giá trị sử dụng, chúng còn mang ý nghĩa tinh thần lớn lao. Chúng là biểu tượng cho sức mạnh, mang lại sự tự tin cho cánh đàn ông. Dù không đi rừng, người Mông cũng mang theo con dao này bên mình như một đồ vật trang sức. Vì vẻ đẹp mạnh mẽ, khỏe khoắn mang đậm hơi thở vùng cao nên ở đồng bằng cũng yêu thích loại dao này.
Quá trình rèn tạo
Hiện nay người thợ rèn thường sử dụng thép nhíp ô tô để đánh dao. Loại thép này cứng mà không giòn, dẻo mà không yếu nên tạo ra chất lượng rất tốt. Tại Phúc Sen, những con dao đi rừng luôn được làm rất kỹ, lựa chọn phôi thép tốt nhất.
Bên cạnh phôi thép, sự khác biệt trong nguyên liệu nung cũng mang tới sự khác biệt của dao mèo Phúc Sen. Những người thợ ở đây nung thép bằng than củi thay vì than đá như nhiều nơi khác. Than củi ở đây dùng các loại gỗ cứng như nghiến, xà cừ… để bền lửa, nhiệt cao. Kết hợp với cấu tạo lò đặc biệt giúp giữ nhiệt lượng khiến thép nóng đỏ mà không bị biến chất.
Nước sử dụng trong quá trình tôi là nước nguồn đá vôi ngâm với tro gỗ lim. Quá trình tôi thép chính là điểm đặc biệt nhất của mỗi làng rèn. Chỉ những người thợ cả tay nghề vững nhất mới được thực hiện quá trình này. Dao Phúc Sen cao cấp là loại dao được rèn vừa tới, đủ cứng mà không bị giòn. Lưỡi dao giữ được độ bền lâu dài, dễ mài sắc, những xưởng rèn chất lượng cao sẽ có thể bảo hành lưỡi dao trong thời gian 1 năm.
Thiết kế dao
Dao mèo có nhiều hình dạng, trang trí khác nhau nhưng nhìn chung vẫn có dạng cơ bản như sau. Thân dao khá dài, mỏng dần từ sống về lưỡi và mũi dao. Phần gần chuôi dao có bản nhỏ hơn, to dần tới khoảng ⅔ thân dao rồi cong ngược tạo mũi nhọn. Sống dao thường thẳng và dày (có bản cải tiến hơi cong về sau), được mài phẳng với cạnh khá sắc để có thể cạo vỏ cây. Nhìn hình dáng dao gần giống dao bầu nhưng thân dài hơn, thích hợp với động tác chặt, chém. Cán dao liền với lưỡi và để dài hết tay cầm giúp dao chắc chắn, không sợ lung lay.
Chuôi của dao mèo Phúc Sen thường được làm bằng gỗ quý như cẩm chỉ, mun, lim…. Phần chuôi được đẽo cẩn thận, gắn với cán dao rất chặt chẽ. Chốt và khâu dao thường được làm bằng đồng đỏ hoặc inox tốt. Khâu dao thường có chặn hình oval hoặc ngạnh hai bên để tránh tuột tay khi đâm, chém. Vỏ dao làm bằng gỗ đồng bộ với chuôi, được đục đẽo cẩn thận, vừa vặn và ôm khít lấy lưỡi dao. Mỗi sản phẩm dao đi rừng của Phúc Sen đều là một tuyệt tác từ chất lượng tuyệt hảo tới vẻ đẹp tinh tế.
Sử dụng dao mèo như thế nào?
Đây là loại dao dùng để đi rừng với những công việc như chặt cây, đào đất, chẻ củi…. Nếu trong tay bạn là con dao cao cấp chính gốc Phúc Sen thì yên tâm sử dụng bất cứ công việc gì. Hiện nay, trào lưu phượt và camping tại những địa điểm hoang sơ rất phổ biến. Muốn tạm thời tránh xa những ồn ào phố thị, dành 1-2 ngày để hít thở không khí, những người trẻ “đưa nhau đi trốn” tại những vùng xa xôi, hẻo lánh. Hành trang đi cùng họ có thể là con dao đa năng này. Ngoài giá trị sử dụng, chúng còn mang lại phong cách mạnh mẽ, khỏe khoắn pha chút hoang dã.
Cho dù không sử dụng, nhiều người cũng mua con dao này về để trưng bày trong nhà. Nhiều xưởng rèn hiện nay rèn dao bằng những chất liệu quý. Những con dao được trau chuốt tỉ mỉ rất đẹp và nghệ thuật. Chúng trở thành những vật trang trí độc đáo và xa xỉ trong những gia đình có điều kiện.
Mua dao mèo Phúc Sen chính hãng
Dao Phúc Sen đã nổi tiếng trên thị trường Việt Nam nhiều năm nay. Những con dao rèn bằng thép nhíp theo phương thức bí truyền của người dân tộc Nùng An. Tuy vậy, cũng có rất nhiều sản phẩm trôi nổi làm giống hình dáng và mạo danh thương hiệu Phúc Sen. Người mua hàng cần tỉnh táo khi mua hàng và biết cách phân biệt dao Phúc Sen thật – giả.